San Zaccaria
Onze restauratieprojecten richten zich voornamelijk op de prachtige kerk van San Zaccaria. Het is in vele opzichten een bezienswaardige en waardevolle kerk. Kunsthistorisch gezien is San Zaccaria een ware schatkamer, met als hoogtepunt het kleurrijke altaarstuk Madonna en Kind met heiligen uit 1505 van Giovanni Bellini. De gevel van de San Zaccaria wordt beschouwd als een van de meest opvallende en typische voorbeelden van de Venetiaanse renaissancestijl.
​
​
Historie
​
​Historisch gezien is de kerk belangwekkend vanwege haar nauwe banden met de staat. Het kwam tot uiting in het jaarlijkse bezoek van de doge en zijn gevolg. Op paaszondag kwamen vanuit de San Marco-basiliek de doge, de signoria, binnen- en buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders en vertegenwoordigers van het volk in een plechtige processie – ‘andata’ – naar de kerk, waar zij de vespers bijwoonden. Na de dienst brachten zij een bezoek aan het ernaast gelegen benedictinessenklooster.
​
Deze processie werd gehouden ter herinnering aan het feit dat aan het eind van de 12e eeuw de nonnen van dit welvarende klooster een groot deel van hun tuin hadden afgestaan aan doge Sebastiano Ziani, zodat het San Marco-plein kon worden vergroot.
​
Tussen de negende eeuw en twaalfde eeuw werden in de San Zaccaria acht doges begraven. De San Zaccaria is niet alleen van belang vanwege haar functie in vroegere tijden; ook nu is ze het centrum van een levendige parochiegemeenschap.
Restauraties
Johannes de Doper
Op de wijwaterbekkens staan twee prachtige marmeren sculptuurtjes: links Zacharias, de patroonheilige va de kerk en rechts zijn zoon Johannes de Doper. De beeldjes zijn gemaakt door Alessandro Vittoria, naast Sansovino de belangrijkste beeldhouwer van de 16e eeuw.
In 1987 restaureerden we dit beeld al eens. Jammer genoeg is het beeldje in 2005 – we dachten onherstelbaar – beschadigd: vandalen braken de rechterarm af en namen deze mee. We gaan de afgebroken arm nu reconstrueren. Deze reconstructie is mede mogelijk dankzij foto’s uit 1994-1996 gemaakt door Poorter Teun van Staveren.
De Lunetta
Het poortje met de ‘Lunetta’ was het allereerste project van de Poorters van Venetië bij het herstel van de stad na de grote watersnoodramp in 1966.
De kerk van San Zaccaria is van twee kanten te bereiken: vanaf de lichte Riva degli Schiavoni, waarbij we het karakteristieke poortje San Zaccaria passeren, of vanaf het aardige Campo San Provolo. Bij beide toegangen maant een inscriptie uit 1620 ons de heiligheid van de plaats te respecteren.
Wie het plein San Zaccaria oploopt, wordt net als zijn vijftiende-eeuwse voorganger verwelkomd door de ‘Lunetta’, een reliëf in marmer uit de school van Bartolomeo Bon, waarmee het toegangspoortje wordt bekroond.
In een gotische spitsboog, geflankeerd door twee slanke torentjes, zit de Madonna met het Kind op haar schoot op een rijkversierde troonzetel. Aan weerszijden van de troon, aanzienlijk kleiner van formaat dan de Madonna, staan links Johannes de Doper – de zoon van Zacharias – en rechts Marcus de Evangelist, de patroonheilige van Venetië. Boven op de met acanthusbladeren versierde boog prijkt de buste van San Zaccaria.
De Capella dell’Adorata
Sinds 2012 is ons belangrijkste restauratieproject de Cappella dell’Addolorata in het oude, rechter gedeelte van de San Zaccaria-kerk in Venetië. Door het werken in drie fasen en een zorgvuldige planning per fase heeft het even geduurd, maar in 2019 is het werk in deze kapel afgerond. Tegelijk met deze derde fase is er gewerkt aan de balustrades en ander marmerwerk rond het hoofdaltaar, dus in het wat jongere, linkerdeel van de kerk. Omdat het om vergelijkbare werkzaamheden ging en omdat er grote behoefte aan verbetering was van deze zo in het oog springende architectuuronderdelen, was het praktisch dit in één keer op te pakken.
De crypte
Zoals we ons herinneren zijn wij sinds twee maanden bezig met de “preliminaire” fase van onderzoek om een goed en doortimmerd restauratieplan voor de crypte van de San Zaccaria te formuleren. Dat is een gecompliceerde onderneming. Het project wordt geleid door de Venetiaanse ingenieursfirma InTeA, met aan het hoofd ir. Bondì. Met Bondì en zijn medewerkers hebben wij regelmatig contact via zoom om de vorderingen te bespreken. Op dit moment wordt het (restauratie)historich onderzoek afgerond, door prof. Trevisan van de Universiteit van Udine. Daarbij is vooral gelet op de vloer van de crypte. Die blijkt tot een hoogte van 40 cm nieuw te zijn “opgevuld” tijdens een restauratie in 1904 door de architect Radaelli. Wat daaronder zit is nu nog niet bekend. Het meer technische gedeelte van het onderzoek gaat nu van start, waarbij Bondì wordt geassisteerd door de bekende Venetiaanse restauratie architect prof. Giorgio Gianighian. We liggen redelijk op schema, maar enige vertraging is onvermijdelijk, gezien de covid-perikelen. Een spannend project! Wij blijven U op de hoogte houden.